Jeśli zmarły krewny pozostawił testament, jego spadkobierców czeka procedura otwarcia i ogłoszenia tego testamentu. Wbrew pozorom nie jest to skomplikowana sprawa, o ile trzyma się terminów i obowiązkowych czynności. Otwarcie i ogłoszenie testamentu może nastąpić w sądzie lub u notariusza. Ta pierwsza opcja dotyczy testamentów własnoręcznych, spisywanych w domu. Ta druga – testamentów notarialnych, za które odpowiedzialność bierze notariusz.
Otwarcie testamentu
Prawo polskie nakazuje ujawnienie testamentu osobie, która go posiada, zaraz po powzięciu informacji o śmierci autora testamentu. Nie ma więc czasu na zwłokę i nie należy przedłużać tej sprawy, przetrzymując testament. Trzeba wziąć pod uwagę odpowiedzialność za wypełnienie przepisu prawa. Brak złożenia testamentu (uchylanie się od tego obowiązku) podlega grzywnie.
Ujawnienie testamentu następuje przez tzw. ogłoszenie testamentu, które przeprowadzane jest przez sąd. Uregulowane jest to w art. 646–654 Kodeksu postępowania cywilnego. Jak możemy przeczytać w art. 646: „każda osoba, u której znajduje się testament, obowiązana jest złożyć go w sądzie spadku [czyli sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy], gdy dowie się o śmierci spadkodawcy”. Dotyczy to oczywiście zwłaszcza testamentu przechowywanego prywatnie – w domu zmarłego lub u kogoś bliskiego.
Sąd otwiera złożony testament, nawet jeśli nie pojawi się wniosek o otwarcie go. Co ważne, otwarcie testamentu przez sąd nie podlega opłacie.
Testament otwierany w sądzie – powołanie do spadku
O powołaniu do spadku potencjalni spadkobiercy dowiadują się w drodze tak zwanego ogłoszenia testamentu przeprowadzanego przez sąd. Otwarcie testamentu w sądzie odbywa się na posiedzeniu jawnym, o którego terminie nie zawiadamia się jednak osób zainteresowanych. Mogą one być mimo to obecne przy tej czynności, jeśli dowiedzą się o dacie i godzinie otwarcia testamentu. Można jednak przy składaniu testamentu do sądu poprosić o zawiadomienie osób zainteresowanych o tym fakcie.
Po otwarciu testamentu sąd jednak i tak stara się zawiadomić osoby, których ten dokument dotyczy. Może to także dotyczyć wykonawcy testamentu i kuratora spadku – jeśli zostali oni ustanowieni.
Z otwarcia i ogłoszenia testamentu spisuje się protokół. W dokumencie tym opisuje się wygląd testamentu, ważne daty i inne informacje. Testament wraz z protokołem przechowuje się w sądzie. Można wnosić o otrzymanie jego kopii.
Otwarcie testamentu u notariusza
Często bywa tak, że testament jest spisany i przechowywany u notariusza. Dzięki takiej procedurze ułatwione jest także późniejsze otwarcie i ogłoszenie testamentu u notariusza.
Następuje ono z chwilą śmierci testatora. Notariusz może jednak otworzyć i ogłosić testament tylko wtedy, jeśli otrzyma dowód śmierci spadkodawcy. Będzie to akt zgonu. Przedkłada go osoba, która ubiega się o otwarcie testamentu.
Notariusz, podobnie jak sąd, nie ma obowiązku zawiadamiania wszystkich zainteresowanych o planowanym terminie. Warto jednak, by informacja o tym spotkaniu dotarła do krewnych zmarłego. W otwarciu i ogłoszeniu testamentu musi uczestniczyć jednak co najmniej jedna osoba, czyli ta, która wnioskowała o tę czynność.
Bibliografia:
- Porady spadkowe – Spadek.info
- Prawo spadkowe – ePorady24.pl
- Porady prawne online
